kancelaria Fortis

Szkody górnicze – „stare” a „nowe” przepisy

Osoby zamieszkujące aglomerację śląską nierzadko mierzą się z problemem powstania szkód górniczych w ich nieruchomościach. Zakład górniczy jest odpowiedzialny za szkody górnicze, jeżeli zaistnieją łącznie trzy przesłanki, a mianowicie: zdarzenie wywołujące szkodę, powstanie szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.

W pierwszej kolejności należy wziąć pod rozwagę, które przepisy znajdą zastosowanie w danej sytuacji. Do spraw o naprawienie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego, w których zdarzenie wywołujące szkodę, jak i jej powstanie, miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 r. stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 ze zm.). Z kolei w odniesieniu do zdarzeń mających miejsce po tej dacie zastosowanie znajdzie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze.

W uchwale z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 75/13, Sąd Najwyższy wskazał powyższe, uzasadniając, iż do podstawowych zasad międzyczasowego prawa prywatnego należy - wyrażona w art. 3 k.c. - zasada, że ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Jej przeciwieństwo stanowi zasada bezpośredniego działania nowej ustawy, a zatem stosowania jej do oceny skutków zdarzeń prawnych, które nastąpiły po jej wejściu w życie. Jeśli w ustawie nie zawarto przepisów przejściowych, to stosunki prawne, do których znajduje ona zastosowanie należy określić przy uwzględnieniu przepisów prawa międzyczasowego, zawartych w art. XXVI do LXIII ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 94 ze zm.; dalej: „przep. wprow."). Istotne znaczenie ma art. XXVI przep. wprow., z którego wynika, że do stosunków prawnych powstałych przed wejściem w życie kodeksu cywilnego stosuje się przepisy prawa dotychczasowego, z zastrzeżeniem wyjątków zastrzeżonych w dalszych przepisach przechodnich. Jeżeli chodzi o stosunek prawny, który zobowiązuje sprawcę czynu niedozwolonego do naprawienia szkody, to wypracowano w doktrynie regułę, wywodzącą się z art. XLIX § 1 przep. wprow., który stanowi, że nowa ustawa nie znajduje zastosowania przy ocenie pozytywnych i negatywnych skutków zdarzeń prawnych, które nastąpiły przed jej wejściem w życie. Szkoda, która powstała wskutek czynu niedozwolonego skutkuje zaistnieniem stosunku zobowiązującego osobę odpowiedzialną do naprawienia szkody poszkodowanemu, a także przesądza o treści tegoż stosunku zobowiązaniowego. Przepis prawny przewidujący, że określone zdarzenie powoduje powstanie stosunku zobowiązaniowego zdecydowanie reguluje w całości skutki tego zdarzenia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ta reguła jest powszechnie przyjmowana. Z zasady nieretroakcji można wyprowadzić koncepcję, iż w razie wątpliwości uznać należy, iż nowy przepis prawny nie ma mocy wstecznej.

Wyjątki od stosowania zasady nieretroakcji mogą wynikać z brzmienia nowej ustawy albo jej celu. Nie należy jednak traktować jako zasady prawa prywatnego stosowania „normy korzystniejszej”, bo nasuwałoby się wówczas pytanie, w odniesieniu do którego z podmiotów stosunku prawnego tę cechę należałoby stwierdzać, nie pozostając jednocześnie w sprzeczności z zasadą równości stron. W związku z powyższym, wobec zasady lex retro non agit, która stanowi istotny element państwa prawa, odstępować można tych z niezwykle ważnych powodów wynikających z samej treści nowych przepisów. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze z 2011 roku weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 roku. Nie przewidziano w niej przepisów przejściowych, które znalazłyby zastosowanie w stosunkach materialnoprawnych nią regulowanych. Nie istnieją podstawy do wyrażenia tezy, zgodnie z którą, założeniem ustawodawcy zrealizowanym przez uchwalenie ustawy - prawo geologiczne i górnicze z 2011 r. było nadanie przepisom regulującym odpowiedzialność za szkody górnicze mocy wstecznej, w związku z możliwością odniesienia nowych uregulowań do zdarzeń i ich skutków zaistniałych przed dniem jej wejścia w życie.

Źródło:
- uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 75/13 (niepubl.),
- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2014 r., V CSK 93/13.
Jeżeli doświadczyliście Państwo szkody górniczej, serdecznie zapraszamy na konsultację do Kancelarii Fortis w Katowicach. Nasi prawnicy mają bogate doświadczenie w tego typu sprawach. Problem dotyczy szczególnie mieszkańców miast: Katowice, Ruda Śląska, Chorzów, Mysłowice, Mikołów, Łaziska Górne, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, a także okolice tychże.

Kancelaria Fortis

Kancelaria została założona w 1994r. Zespół posiada prawników i adwokatów, którzy zdobywali doświadczenie w dużych spółkach w Polsce. Świadczymy pomoc prawną dla klientów fizycznych, firmą, korporacją oraz instytucją. Jeżeli szukają Państwo rzetelnego Prawnika, bądź adwokata to serdecznie zapraszamy na konsultacje do siedziby Kancelarii prawnej Fortis w Katowicach.
Możliwość dojazdu do miast: Katowice, Mikołów, Chorzów, Bytom, Zabrze, Tychy, Mysłowice, Będzin, Siemianowice, Czeladź, Tarnowskie Góry i okolice.

Wskazówki dojazdu:
Siedziba naszej firmy mieści się niedaleko skrzyżowania ul. Kościuszki i Ul. Armii Krajowej na przeciwko Restauracji Meksykańskiej ElPopo. Wejście znajduje się od strony ulicy Głogowskiej. Mmiejsca parkingowe dla klientów przy sklepie Żabka.

W przypadku pytań jesteśmy do Państwa dyspozycji pod telefonem. Jesteśmy również otwarci na propozycję, co do charakteru współpracy lub innych oczekiwań w stosunku do naszej firmy.

Fortis Leszek Janczewski
ul. Armii Krajowej 67
40-671 Katowice